Απλήρωτη συναλλαγματική
Με τον όρο συναλλαγματική εννοούμε το αξιόγραφο που κατονομάζεται ρητά συναλλαγματική, με το οποίο ένα πρόσωπο δίνει εντολή σε άλλο να πληρώσει σε τρίτο πρόσωπο ένα χρηματικό ποσό σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Κύρια λειτουργία της συναλλαγματικής είναι η παροχή πιστώσεως, η οποία εκτείνεται από τον χρόνο έκδοσης της συναλλαγματικής μέχρι τον χρόνο λήψεως της συναλλαγματικής, η δε εντολής πληρωμής της αναφέρεται μόνο σε χρηματικό ποσό, γι’ αυτό και χαρακτηρίζεται η συναλλαγματική ως χρηματόγραφο.
Απλήρωτη συναλλαγματική
Πρέπει η συναλλαγματική να περιέχει αναφορά στην αιτία για την οποία έχει εκδοθεί;
Όχι. Η συναλλαγματική είναι ένα αξιόγραφο αναιτιώδες, δηλαδή η απαίτηση που περιέχει είναι αναιτιώδης ή αφηρημένη, δηλαδή τελείως ανεξάρτητη από την αιτία της, δηλαδή τη βασική σχέση από την οποία προήλθε η απαίτηση (πχ. την πώληση ή το δάνειο). Η εντολή πληρωμής που περιέχεται στη συναλλαγματική πρέπει να είναι απλή και καθαρή και να μην περιλαμβάνει τυχόν ρήτρες που εξαρτούν την πληρωμή από οιαδήποτε αιτία.
Η συναλλαγματική μπορεί να μεταβιβαστεί με οπισθογράφηση;
Φυσικά. Η συναλλαγματική είναι ένα «αξιόγραφο εις διαταγή». Η μεταβίβαση με οπισθογράφηση μπορεί να γίνει ακόμη και εάν δεν υπάρχει ρήτρα στο κείμενό της «εις διαταγή».
Πώς μπορεί ο εκδότης της συναλλαγματικής να αποκλείσει τη μεταβίβαση της συναλλαγματικής;
Να συμπεριλάβει ρήτρα στο κείμενο της συναλλαγματικής «ουχί εις διαταγήν».
Το χρηματικό ποσό της συναλλαγματικής πρέπει να γράφεται αριθμητικώς ή ολογράφως;
Κατ’ αρχήν το χρηματικό ποσό πρέπει να γράφεται είτε αριθμητικώς είτε ολογράφως. Ωστόσο σκόπιμο και ασφαλέστερο προς αποφυγή πλαστογραφίας είναι να γράφεται και αριθμητικώς και ολογράφως. Σε περίπτωση δε διαφοράς μεταξύ του αριθμητικώς αναγραφόμενου ποσού και του ολογράφως αναγραφόμενου ποσού, υπερισχύει η ολόγραφη γραφή. Αν πάλι το χρηματικό ποσό έχει γραφεί ολογράφως πολλαπλά και παρουσιάζει διαφορές, υπερισχύει το μικρότερο ποσό.
Είναι άκυρη η συναλλαγματική όταν δεν αναγράφεται ο χρόνος λήξεώς της;
Η συναλλαγματική όταν εκδίδεται χωρίς χρόνο λήξεως θεωρείται ως συναλλαγματική όψεως, δηλαδή είναι πληρωτέα με την εμφάνιση της συναλλαγματικής. Μπορεί δε να εκδοθεί και ως συναλλαγματική μετά προθεσμία από την όψη.
Είναι άκυρη η συναλλαγματική όταν δεν αναγράφεται ο τόπος πληρωμής;
Κατ’ αρχήν όχι, δεδομένου ότι η έλλειψη ρητής αναγραφής του τόπου πληρωμής αναπληρώνεται από τον τόπο που αναγράφεται δίπλα από το όνομα του πληρωτή, ο οποίος συνιστά ταυτόχρονα και τόπο πληρωμής και τόπο κατοικίας του. Αν ωστόσο δε σημειώνεται τίποτα δίπλα από το όνομα του πληρωτή, τότε σ’ αυτήν την περίπτωση η συναλλαγματική θεωρείται άκυρη. Επίσης εάν σημειώνονται περισσότεροι τόποι, σ’ αυτήν την περίπτωση η συναλλαγματική θεωρείται άκυρη.
Είναι άκυρη η συναλλαγματική όταν λείπει ο τόπος έκδοσης;
Κατ’ αρχήν όχι, δεδομένου ότι η έλλειψη ρητής αναγραφής του τόπου έκδοσης αναπληρώνεται από τον τόπο που αναγράφεται δίπλα από το όνομα του εκδότη, ο οποίος συνιστά ταυτόχρονα και τόπο έκδοσης και τόπο κατοικίας του. Αν ωστόσο δε σημειώνεται τίποτα δίπλα από το όνομα του εκδότη, τότε σ’ αυτήν την περίπτωση η συναλλαγματική θεωρείται άκυρη.
Είναι άκυρη η συναλλαγματική, όταν δεν σημειώνεται ο χρόνος έκδοσής της;
Ναι. Σ’ αυτήν την περίπτωση η συναλλαγματική είναι άκυρη.
Τι συμβαίνει στην περίπτωση που ηθελημένα λείπουν ένα ή περισσότερα στοιχεία της συναλλαγματικής;
Σ’ αυτήν την περίπτωση μιλάμε για έκδοση λευκής συναλλαγματικής. Η λευκή συναλλαγματική συμπληρώνεται μεταγενέστερα σύμφωνα με τη βούληση των μερών. Εάν συμπληρωθεί λοιπόν συμβατικά, καθίσταται ως προς όλα τέλεια συναλλαγματική και η νομική μεταχείριση είναι η ίδια με την εξ αρχής τέλεια συμπληρωθείσα συναλλαγματική.
Τι συμβαίνει σε περίπτωση αντισυμβατικής συμπλήρωσης της λευκής συναλλαγματικής;
Σ’ αυτήν την περίπτωση η αντισυμβατική συμπλήρωσή της δεν αντιτάσσεται κατά του κομιστή της εάν αυτός είναι καλόπιστος. Απέναντι σ’ αυτόν ο υπογραφέας ευθύνεται κατά το περιεχόμενο της συναλλαγματικής, όπως ακριβώς αυτό συμπληρώθηκε. Εάν ωστόσο η αντισυμβατική συμπλήρωση της συναλλαγματικής γίνει κακή τη πίστη ή από βαρύ πταίσμα, σ’ αυτήν την περίπτωση ο υπογραφέας ευθύνεται μόνο κατά το περιεχόμνο της συμφωνίας. Γενικότερα, η αντισυμβατική συπμπλήρωση της συναλλαγαμτικής αποτελεί το ποινικό αδίκημα της νοθείας εγγράφου και επισύρει την ποινή της πλαστογραφίας.
Τι συμβαίνει σε περίπτωση που δεν ικανοποιηθεί η απαίτηση από συναλλαγματική; Πώς ικανοποιείται ο κομιστής μίας απλήρωτης συναλλαγματικής;
Ο κομιστής του αξιογράφου μπορεί: α) να ζητήσει την έκδοση διαταγής πληρωμής (ΚΠολΔ 623-634), η οποία συνιστά την απλούστερη, ταχύτερη και οικονομικότερη διαδικασία, αφού εντός ολίγων ημερών εφοδιάζει τον κομιστή του αξιογράφου με εκτελεστό τίτλο, παρακάμπτοντας οιαδήποτε ακροαματική διαδικασία ενώπιον Δικαστηρίου, β) να εγείρει αγωγή κατά την ειδική διαδικασία εκδικάσεως διαφορών από πιστωτικούς τίτλους (ΚΠολΔ 635-646) -εν προκειμένω λαμβάνει χώρα κανονικός δικαστηριακός αγώνας, οπότε η διαδικασία είναι λιγότερο απλή και ταχεία και γ) να εγείρει αγωγή κατά την τακτική διαδικασία.