Κατοχυρωση Εμπορικου Σηματος

Απαντώντας σε συνήθεις ερωτήσεις πελατών σχετικά με την κατοχύρωση σήματος, το δικηγορικό μας γραφείο εκθέτει τα κάτωθι:

• Τι μπορώ να κατοχυρώσω ως εμπορικό σήμα;

Ο Ν. 4679/2020 εισάγει νέες μορφές καταχώρησης σημάτων, πέραν του λεκτικού και απεικονιστικού σήματος, τα οποία προέβλεπε ο προγενέστερος νόμος, και δη, πλέον τα σήματα δεν χρειάζεται να καταχωρηθούν ως γραφική αναπαράσταση. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 2 του νέου νόμου, τα προς καταχώρηση σήματα, με κριτήριο την παρουσίασή τους ή τη θέση στην οποία τίθενται, διακρίνονται στις εξής κατηγορίες: α) λεκτικό σήμα, β) απεικονιστικό σήμα, γ) σήμα τρισδιάστατου σχήματος, δ) σήμα θέσης, ε) σήμα μοτίβου, στ) σήμα ενός χρώματος ή περισσοτέρων χρωμάτων, ζ) σήμα κίνησης, στ) σήμα ήχου,  η) ολογραφικό σήμα και θ) οπτικοακουστικό σήμα.

Μάλιστα, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, κατά τις περιπτώσεις που τα προς καταχώρηση σήματα συνοδεύονται από την εκ του νόμου προβλεπόμενη περιγραφή (σήμα θέσης, σήμα μοτίβου, σήμα χρώματος), σε περίπτωση απόκλισης της αναπαράστασης του σήματος από την περιγραφή που το συνοδεύει, αυτομάτως θα υπερισχύει η τελευταία.

• Πότε είναι ένα εμπορικό σήμα δυνατό;

α) Όταν έχει διακριτική δύναμη, δηλ. εντυπώνεται αμέσως στη συνείδηση του καταναλωτή και δεν μπορεί εύκολα να επέλθει σύγχυση β) δεν έχει περιγραφικό χαρακτήρα, δηλ. δεν είναι δηλωτικό του προϊόντος ή της παρεχόμενης υπηρεσίας και γ) δεν ομοιάζει με άλλο στην αγορά, έχει δηλ. αυθεντικότητα και πρωτοτυπία.

• Εύρος χρονικής προστασίας του εμπορικού σήματος;

Η προστασία ενός εμπορικού σήματος είναι δεκαετίας και αρχίζει αναδρομικά από την ημέρα κατάθεσης αίτησης (δήλωσης) κατοχύρωσης του σήματος, εφόσον βέβαια δίνει δεκτή αυτή με αμετάκλητη απόφαση του εισηγητή/ελεγκτή.

• Εύρος εδαφικής προστασίας του εμπορικού σήματος;

Ένα εμπορικό σήμα μπορεί να κατοχυρωθεί σε επίπεδο Ελλάδος, Ευρώπης και σε επίπεδο Διεθνές. Μιλώντας για την Ελλάδα, ένα εθνικό σήμα προστατεύει τον δικαιούχο του σ’ όλη την Ελληνική Επικράτεια και όχι σε συγκεκριμένους Νομούς της χώρας. Αντίστοιχα, ένα ευρωπαϊκό σήμα προστατεύει τον δικαιούχο του σ’ όλη την Ευρώπη και όχι  σε συγκεκριμένες μεμονωμένες ευρωπαϊκές χώρες. Σε αντίθεση, ένα διεθνές σήμα προστατεύει τον δικαιούχο του μόνο στις χώρες επιλογής του, σ’ αυτές δηλ. για τις οποίες έχει καταβάλει το αντίστοιχο τέλος κατοχύρωσης (registration fee) και όχι σ’ όλο τον κόσμο. Εξάλλου κρίσιμο κριτήριο εν προκειμένω είναι οι χώρες δραστηριότητας του δικαιούχου, στις οποίες είναι σημαντικό να προστατεύσει το όνομά του, το εμπορικό του σήμα και όχι όλη η διεθνής αγορά.

• Η διαδικασία κατοχύρωσης για το εμπορικό σήμα;

Η διαδικασία κατοχύρωσης εμπορικού σήματος περιλαμβάνει έναν νομικό προέλεγχο σχετικά με τη διαθεσιμότητα του εμπορικού σήματος που πρόκειται να κατοχυρωθεί, την κατάθεση αίτησης κατοχύρωσης σήματος σε επίπεδο Υπουργείου και την παρακολούθηση της καταχώρησης του σήματος μέχρι την έκδοση αμετάκλητης απόφασης. Εν συνεχεία πρέπει να γίνεται περιοδικό έλεγχος για τυχόν απόπειρες αντιγραφής του από τρίτους.

• Αναγκαιότητα κατοχύρωσης εμπορικού σήματος;

Το εμπορικό σήμα είναι το όνομα με το οποίο μας αναζητούν στην αγορά και με το οποίο γινόμαστε γνωστοί στο καταναλωτικό κοινό. Σ’ αυτό επενδύει  ο εκάστοτε επιχειρηματίας τη φήμη του και την καλή ποιότητα των προσφερόμενων υπηρεσιών ή των εμπορευόμενων προϊόντων, δαπανώντας κεφάλαια σε διαφημιστικές καμπάνιες, σε δημοσιεύσεις και αναρτήσεις σε κοινωνικά δίκτυα καθώς και σε συμμετοχές σε εκθέσεις και λοιπές παρουσιάσεις. 

• Κόστος κατοχύρωσης για το εμπορικό σήμα; Τι άλλαξε με τον νέο νόμο;

Με το νέο νόμο περί σημάτων, σημειώνονται αλλαγές στα προβλεπόμενα τέλη και δη αυξάνεται κατά το ποσό των 10€ το τέλος έγχαρτης κατάθεσης εθνικού σήματος (από 110 σε 120 €), ενώ μειώνεται κατά το ποσό των 10€ το τέλος ηλεκτρονικής κατάθεσης (από 110€ σε 100€) και, επιπλέον, αυξάνεται κατά το ποσό των 20€ το τέλος ανανέωσης προστασίας σήματος που υποβάλλεται έγχαρτα (από 90 € σε 110€).

Επέκεινα, με το νέο νόμο, αυξάνεται το τέλος κατάθεσης σήματος από μετατροπή σήματος της ΕΕ ή διεθνούς ή από διαίρεση (σε 150€), ενώ δεν προβλέπεται τέλος για την αλλαγή επωνυμίας ή νομικής μορφής ή κατοικίας ή έδρας, για την έγγραφή περιορισμών του δικαιώματος στο σήμα ή για τη διαβίβαση αίτησης σήματος της ΕΕ (άρθρο 87 παρ.1), κατά παρέκκλιση από τις προβλέψεις του προγενέστερου νόμου (άρ. 179 ν. 4072/2012). 

• Τι όπλα χαρίζει το εμπορικό σήμα στον δικαιούχο με τον νέο νόμο;

1. Όπως και ο προγενέστερος νόμος περί εμπορικών σημάτων, και ο Ν. 4679/2020 προβλέπει τη δυνατότητα άσκησης αίτησης ασφαλιστικών μέτρων ή αγωγής από το δικαιούχο του προσβαλλόμενου σήματος ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου ανεξαρτήτως αξίας του αντικειμένου της διαφοράς, κατά την τακτική διαδικασία. Πλέον, στο Πολυμελές Πρωτοδικείο εισάγονται μόνον οι υποθέσεις στις οποίες σωρεύονται αξιώσεις για αθέμιτο ανταγωνισμό́ ή προσβολή́ διακριτικών γνωρισμάτων (άρθρα 1 και 13 του ν. 146/1914).
2. Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το άρθρο 38 παρ.12 και 47 παρ. 4 στ. γ’ του νέου νόμου, ο εναγόμενος για προσβολή εμπορικού σήματος μπορεί να ασκήσει ανταγωγή με αίτημα την έκπτωση ή την ακυρότητα του σήματος στο οποίο στηρίζεται η αγωγή, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν δυνατό στο πλαίσιο διοικητικής διαδικασίας ενώπιον ΔΕΣ (βλ. άρ. 158 παρ. 1 και 162 Ν. 4072/2012).
3. Πρόβλεψη δυνατότητα δημοσίευσης αποφάσεων:

Σύμφωνα με το άρθρο 46 της νέας νομοθετικής ρύθμισης, τα αστικά δικαστήρια ή τα ποινικά δικαστήρια με τις αποφάσεις τους για προσβολή σήματος μπορούν, ύστερα από αίτηση του ενάγοντος ή του πολιτικώς ενάγοντος, αντίστοιχα, και με δαπάνες του προσβάλλοντος το σήμα, να διατάσσουν τα ενδεδειγμένα μέτρα για τη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με την απόφαση, καθώς και την ανάρτηση της απόφασης στο διαδίκτυο και την πλήρη ή μερική δημοσίευσή της στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ή σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το δικαστήριο αποφασίζει τον προσήκοντα τρόπο δημοσίευσης. Η αξίωση της παραγράφου 1 αποσβένεται, αν η δημοσίευση δεν γίνει μέσα σε ένα έτος από την επίδοση της τελεσίδικης απόφασης στον ενάγοντα ή στον πολιτικώς ενάγοντα.

1. Μάλιστα, και το άρθρο 34 του νέου νόμου, αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα κατά τη διαδικασία καταχώρησης σήματος, προβλέπει στην παρ.8. ότι οι αποφάσεις των Εξεταστών, της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων και των διοικητικών δικαστηρίων, καθώς και των πολιτικών δικαστηρίων επί ανακοπών του άρθρου 583 ΚΠολΔ για την έκπτωση ή ακυρότητα σήματος ή ανταγωγών έκπτωσης ή ακυρότητας μπορεί να καθίστανται δημόσια προσβάσιμες μέσω του διαδικτύου στο κοινό, ώστε να έχει το ευρύ κοινό δυνατότητα πρόσβασης σε αυτές και ενημέρωσης για λόγους εμπορικής πληροφόρησης, διαφάνειας και προβλεψιμότητας. Κάθε μέρος της διαδικασίας στο πλαίσιο της οποίας εκδόθηκε η απόφαση μπορεί να ζητήσει τη διαγραφή από το κείμενο που αναρτάται στο διαδίκτυο των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, που περιλαμβάνονται στην απόφαση η οποία αναρτάται στο διαδίκτυο. Η σχετική αίτηση υποβάλλεται οποτεδήποτε στην αρχή που εξέδωσε ή πρόκειται να εκδώσει την απόφαση και γίνεται δεκτή εφόσον δεν περιορίζει ουσιαστικά το συμφέρον του κοινού για πληροφόρηση, διαφάνεια και προβλεψιμότητα.
2. Πρόβλεψη δυνατότητας υπαγωγής στη διαδικασία της διαμεσολάβησης:

Με το άρθρο 31 του Ν. 4679/2020 εισάγεται η δυνατότητα υπαγωγής στη διαδικασία της Διαμεσολάβησης για διαφορές που εκκρεμούν ενώπιον της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων, κατόπιν υποβολής από τα μέρη κοινής αίτησης διαμεσολάβησης, οποτεδήποτε μετά την κατάθεση ανακοπής, αίτησης έκπτωσης ή ακυρότητας και παρέμβασης. Η αίτηση κατατίθεται στη Διεύθυνση Σημάτων και διαβιβάζεται στη Διοικητική Επιτροπή Σημάτων και με την κατάθεσή της, αυτομάτως η διαδικασία ενώπιον της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων καθώς και οι προθεσμίες αναστέλλονται και συνεχίζουν να τρέχουν από την ημέρα επανάληψης της διαδικασίας. Η διαμεσολάβηση ολοκληρώνεται μέσα σε ένα εξάμηνο που αρχίζει από την επομένη της υποβολής του αιτήματος ενώ τα μέρη μπορούν να συμφωνούν εγγράφως παράταση της ανωτέρω προθεσμίας για χρονικό διάστημα έως τρείς (3) μήνες με κατάθεση της σχετικής συμφωνίας παράτασης στη Διεύθυνση Σημάτων. Τα μέρη ορίζουν από κοινού διαμεσολαβητή νόμιμα διαπιστευμένο στην Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 202 του ν. 4512/2018 ή σε άλλο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και περαιτέρω, συμφωνούν από κοινού με τον διαμεσολαβητή τις ειδικές λεπτομέρειες για τη διαμεσολάβηση στην οποία παρίστανται μετά του πληρεξούσιου δικηγόρου τους. Η πληρεξουσιότητα για την παράσταση των μερών διά πληρεξούσιου δικηγόρου ενώπιον της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων καλύπτει και τη συμφωνία περί υπαγωγής στη διαμεσολάβηση. Μετά το πέρας της διαδικασίας της διαμεσολάβησης υπογράφεται πρακτικό διαμεσολάβησης ή αποτυχίας αυτής, το οποίο κατατίθεται στη Διεύθυνση Σημάτων και διαβιβάζεται στη Διοικητική Επιτροπή Σημάτων.

• Εισαγωγή θεσμού σήματος πιστοποίησης;

Η νέα νομοθετική ρύθμιση, στο άρθρο 56, προβλέπει ρητά την κατάθεση σημάτων πιστοποίησης, ήτοι σημάτων που είναι ικανά να διακρίνουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες που πιστοποιούνται από τον δικαιούχο του σήματος, όσον αφορά στο υλικό, τον τρόπο παρασκευής των προϊόντων ή παροχής των υπηρεσιών, την ποιότητα, την ακρίβεια ή άλλα χαρακτηριστικά, με εξαίρεση τη γεωγραφική προέλευση, από τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που δεν έχουν την ανωτέρω πιστοποίηση. Κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών, αρχών και φορέων δημοσίου δικαίου, κατά την έννοια της παραγράφου 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982, μπορεί να υποβάλει αίτηση για σήματα πιστοποίησης υπό την προϋπόθεση ότι, δεν ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα που περιλαμβάνει την παροχή του είδους των προϊόντων ή υπηρεσιών που πιστοποιούνται. Η δήλωση κατάθεσης σημάτων πιστοποίησης συνοδεύεται από κανονισμό χρήσης, ο οποίος συντάσσεται από τον καταθέτη της δήλωσης και οποίος αναφέρει τα πρόσωπα που επιτρέπεται να χρησιμοποιούν το σήμα, τα χαρακτηριστικά που πρέπει να πιστοποιεί το σήμα, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο ο φορέας πιστοποίησης εξετάζει τα χαρακτηριστικά αυτά και εποπτεύει τη χρήση του σήματος (άρθρο 57 παρ.1 και 2). Για τα σήματα πιστοποίησης τηρείται ειδικό Μητρώο, τα δε τέλη κατάθεσης και παράτασης της προστασίας τους, ορίζονται στο πενταπλάσιο των τελών που ισχύουν κάθε φορά για τα υπόλοιπα σήματα (άρθρο 63 παρ.1).

• Τι αλλάζει τελικά ο νέος νόμος περί Σημάτων;

Ο νέος νόμος περί σημάτων εισάγει αλλαγές στη μορφή των προς καταχώρηση σημάτων, τα οποία αποδεσμεύει από τη γραφική αναπαράσταση, προβλέποντας παράλληλα τον θεσμό των σημάτων πιστοποίησης  και παρέχοντας στα διάδικα μέρη τη δυνατότητα υπαγωγής τους στη διαδικασία της διαμεσολάβησης, με σκοπό την εξωδικαστική επίλυση των διαφορών.